Featured

C3

C3 . ¿Cómo empezó todo?

En mayo de 2008, durante el congreso celebrado en la ciudad de Beja – Educación Artística – Sentidos Transibéricos-, organizado por la APECV (www.apecv.pt)  e o Lab ACM (www.lab-acm.org), un grupo numeroso de personas, liderado por Teresa Torres de Eça,  respondimos a una inquietud que llevábamos tiempo experimentando: la idea de crear una red que reuniese a profesionales de arte de distintos niveles y que sirviese para visibilizar lo que hacíamos. Este grupo de trabajo se reunió durante dos días para definir los espacios y ámbitos de actuación.

El resultado fue la creación de la RIAEA (Red Iberoamericana de Educación Artística), como ampliación de la antigua Red Ibérica de Educación Artística. Formado por  un amplio abanico de perfiles docentes: educación infantil y primaria, profesores de bachillerato, y de enseñanzas universitarias, profesorado de formación de profesores, educadores de museos, estudiantes,…unidos por el compromiso hacia el arte actual y por una educación artística contemporánea.

Destacaría que es una red rizomática, móvil, organizada a partir de nudos, tanto geográficos, como temáticos, por ámbitos etc. Cada nudo puede ser generado y mantenido por miembros individuales o colectivos. Es una red libre, independiente, donde cada espacio individual o de grupo puede funcionar de modo autónomo sin jerarquías. Es una red que aúna,  a través de estrategias las inquietudes, las dinámicas distintas y diversas en el ámbito de la Educación Artística, del Arte y la Educación, de la Educación para la Cultura Visual.

Durante este tiempo se ha ido avanzando en muchos de los ámbitos marcados en su inicio: llegar a otros compartiendo conocimientos, valorar y considerar el proceso artístico como investigación, avanzar en metodologías de investigación más coherentes con la esencia artística y educativa, abrir posibilidades de participación y acción, mejorar en la evaluación e investigación de los trabajos/experiencias/proyectos, implicarse en otros ámbitos de educación y/o formación para tener cada vez más presencia, proponer y debatir cuestiones incómodas dado que uno de los grandes valores de las artes son su capacidad para generar cuestiones,… También se han ido creando grupos de trabajo y proyectos para ahondar en temáticas específicas, pero teniendo cómo detonante los espacios de acción de la RIAEA.

IMG_0533

Como docentes e investigadoras que somos, estamos cansadas de tanta charla, tanta teoría, de tanto discurso académico; porque a pesar de que sabemos la importancia de esos aspectos, se habla, se teoriza, se debate sobre arte y educación;  pero en lo real, en la vida diaria, no pasa nada importante. Todo ese esfuerzo no llega a los educadores de arte, y la práctica de la educación artística, cada vez se aleja más del mundo real.

Fue así como creé una plataforma de procesos llamada Inter-Acción. Este espacio se centró en la importancia del HACER en arte-educación, y de la ACCIÓN ahora y aquí. Inter fue  sobretodo la materialización de una idea, de que todo camino se hace con pequeños pasos, con protagonistas anónimos, con pequeños proyectos, que de forma colaborativa formamos una inteligencia colectiva capaz de generar procesos de cambio.

Dos años después, y como respuesta a una llamada de la RIAEA para la realización del segundo congreso, y basándose en las conclusiones del primero en Beja, el grupo que formábamos Inter-Acción, argumentamos que los congresos no son la forma de actuación más adecuada para los educadores de la red RIAEA. Por ello nos constituimos en una célula activa C3, con la pretensión de realizar acciones y visibilizar el arte en una sociedad de personas en peligro de perder la sensibilidad y la capacidad de emocionarse.

Nos preocupa la pérdida progresiva y deliberada de la Educación Artística en el contexto de la educación formal.  La “crisis” actual  parece ser la excusa perfecta para tomar medidas destinadas a socavar bases sociales y culturales, anular de un plumazo nuestra capacidad de crítica, de respuesta, las sensibilidades, las emociones… Queremos empezar a realizar acciones que hagan el arte visible, ser subversivas, mutantes. No podemos olvidar la creación y a los/as artistas, sus lenguajes, sus planteamientos y miradas del mundo, queremos “usar” todas las herramientas que las manifestaciones artísticas contemporáneas ponen a nuestra disposición para tener voz y gritar. Quizás nos movemos en ámbitos en los que pesan más las opiniones académicas, el texto… desde la reflexión y la investigación buscamos el activismo artístico!

Revisando y hablando sobre las conclusiones del congreso anterior, y los mails de este debate que inició Teresa, pensamos que la red, en coherencia con sus propósitos, funciona muy bien, y de ahí que dijimos que el auténtico congreso ya estaba sucediendo, se está celebrando desde el momento que se lanzan las inquietudes y responden las diferentes voces. Surge lo polifónico: esa es la verdadera razón de la red!.

cadernos artivistas em Vigo

 

La creación de una narrativa a partir de una primera imagen, de libre elección, es en lo que han trabajado de manera conjunta 143 estudiantes del IES de Mos y 30 de la Universidad de Vigo. El resultado: 25 “cuadernos artivistas” que tratan diversos temas de actualidad y que serán expuestos al público.

Ver Mais:

https://www.farodevigo.es/comarcas/2019/04/21/creadores-libros-mos/2091179.html

Alumnado do campus e do IES de Mos dialoga en cadernos “artivistas”

Onte tivemos unha sesión de traballo conxunta como remate dos Cadernos Artivistas. Viñeron ao noso Instituto os alumnos de Rut, os estudantes do Grado de Formación de Profesorado. Resultou unha experiencia moi interesante e cremos que moi productiva. Os alumnos universitarios traballaron en grupos cos alumnos de 1ESO (12 anos) para facer a portada, contraportada e prólogo dos libros que viñeron creando nestes últimos meses entre o alumnado do IES e da universidade (1eso, 12 anos, 1Bach, 16 anos, 2Bach, 17e+). A sesión de traballo foi de case dúas horas e traballaron moi a gusto.
Aínda quedaron por rematar algúns dos libros, así que teremos que facer un traballo colaborativo dentro do propio centro.
Mándote a información que saiu no DUVI, o periódico da Universidade de Vigo, sobre o traballo feito na sesión. ( Blanca Gonzaléz)

https://www.uvigo.gal/universidadecomunicacionduvi/alumnado-campus-ies-mos-dialoga-cadernos-artivistas
Grupo da Universidade

 

 

IMG_2868

|100 cadernos-Manifesto para a educação das artes visuais|100 cuadernos- Manifesto para la educación de las artes visuales|Manifesto Book for arts education|

This serie of the artivist books started in September 2017 with Angela Saldanha; Cristina Trigo ; Carmen Franco . We challenged 100 students from the Faculty of Education of Santiago de Compostela to produce a Manifesto for Visual arts in Schools using the artivist book concept.

Proposta de realização de 100 livros artivistas sobre a importância da educação artística , Setembro 2017, Angela Saldanha; Cristina Trigo ; Carmen Franco . na faculdade de Educação , Universidade de Santiago de Compostela

Propuesta de 100 Cadernos artivistas – Manifesto para hacer visible la necesidad de las artes visuales en la educaciõn , Angela Saldanha; Cristina Trigo ; Carmen Franco . na faculda de Educaçã , Universidade de Santiago de Compostela

10-10-2017, Santiago de Compostela

Cristina Trigo

CADERNOS ARTIVISTAS-MANIFIESTO PARA HACER VISIBLE LA NECESIDAD DE LAS ARTES VISUALES EN LA EDUCACIÓN.

20171010_134703
20171106_103145

collaborative books, Teacher Training Centre , Hong Kong, 10-12-2018

Facilitators: Angela Saldanha and Teresa Torres de Eça

How to use? 

  1.  Provoc- ACTION:  Ask a question, ask questions to the group: What is your name, what you like; where did you come from? What is your preferred music? What was your first though this morning? What did you think about this morning when you have wake up and looked to the mirror?

2. Challenge the group to tell  a story, a description ; a feeling in a sheet of paper to make a collaborative book using art materials.  You can show examples of collaborative books.

3.  Personal ACTION: Do not interfere in the art production, create a comfortable atmosphere in the room with music. Leave space for individual concentration, reply to the questions if need but do not give directions. Telling a story through images is a very personal experience

4. Group ACTION: Group all the works and ask the participants to describe orally their stories, facilitate the conversation.

 

5. Collaborative book: Books can be done by adding pages randomly, or by adding pages according to a sequence to create a joint narrative. The important thing is that people will make  something together.  Ask the group how they want to bind the different sheets.

42

 

They can suggest several ways. Binding the book will be like making an exhibition, the facilitator/educator/teacher/artist  will act  as a curator or an  editor, respecting the ideas of the group is very important, but ensuring that a final product will be done in digital or physical form.

 

About Sharing Sketchbooks and collaborative books 

The Collaborative books chain was initiated during the InSEA 2012 congress in Lemessos, Cyprus . We started the chain because we believe in the power of drawing and arts for linking people. Drawing and other visual arts practices may be a lonely activity, a very personal thinking process . But they also provide channels for communication .

Silent communication.

Through images people can share ideas and thoughts difficult to express by words. Sharing those images with others makes us to expose ourselves to the unknown: to the other .

Breaking limits.

Experiencing the gapes and fissures between pages.

So, by sharing sketchbooks we aim another possibility for art education: the possibility of exposure to the otherness.

Because art educators are concerned with the others

Because we live inside the other and we aim to help people to built and rebuilt identities through visual arts.

Because the other is inside us.

Because we are the other and in the sum of all the others, collaboratively, we are constructing our book, the book of our memories, thoughts and dreams.

The book is just a pathway, a portal and an invitation .

To go beyond …

This slideshow requires JavaScript.

 

 

 

 

 

 Walking and Cartographies in Art Education Based Research

workshop in InSEA Asia Regional Congress, 2018, Hong Kong & 7th World Chinese Art Education Symposium, December 2018

Presenter Dr.  Angela Saldanha and Co-Presenter: Dr. Teresa Torres Eca

As researchers and activists in art education we use art-based research methods. In this article we will present some of our methods based on walking pedagogies and theories of psychogeography invented by surrealists and artists from the Situationist International group. These artistic process help to investigate phenomena and to create theories as an alternative way of knowing that informs the researcher. Through ways of Walking we engage in ethnographic practices by exploring and testing out new pedagogies.

The article begins with a brief approach to some research methodologies based on the arts and design, given that they are specific methodologies in the field of art and art education, as Tom Barone (2008) pointed out are not substitutes for quantitative methods or qualitative methods; are different ways of seeing and opening the way to knowledge (Eisner, 1991). The article then focuses on the concept of travel and walking as a drift and research cartography. The third part highlights some navigational instruments related to the artistic process and then opens up the various possibilities of walking pedagogies and cartography.

Key Words

arts-based research; dérive, walking, cartography, art

References 

Barone, T. (Eds.) (2008).How arts-based research can change minds. In M. Cahnmann-

Taylor & R. Siegesmund (Eds.), Arts-based research in education: Foundations

for practice (pp. 28-49). New York, NY: Routledge.

Careri, Francesco. (2002). Walkscapes. Barcelona: Editorial Gustava Gili, GG. Coverley, Merlin.

Debord, Guy. 1981b. “” Theory of the Dérive.” In Situationist International Anthology. Ken Knabb, ed. Berkeley: Bureau of Public Secrets, 50–54.

Eisner, E. W. (1991).The enlightened eye: Qualitative inquiry and the enhancement of

educational practice. New York, NY: Macmillan.